zondag 5 mei 2013

Het bombardement

Omdat er van mislukkingen altijd meer te leren valt, een recensie van het Bombardement naar een script van Ate de Jong en de grote Paul Ruven. Nu ga ik hier niet beweren dat het een grote mislukking is wat word gepresenteerd, maar het heeft er veel van weg. Ate de Jong schrijft op de site van de dutch directors guild dat recensenten moeten kijken naar wat de filmmaker wil bereiken en of dat is gelukt. Ik ben het daar mee eens en zal me dus verdiepen in datgene dat Ate de Jong bedoelde te zeggen met het bombardement.

Het verhaal in grote lijn: Een onmogelijke liefde komt tot bloei tijden een extreme crisissituatie. Hier is meteen het eerste probleem gebakken. Net als in die film met die boot is het jammer dat er zo veel mensen dood moeten voordat het wat wordt met die twee. Natuurlijk heeft Rotterdam er wel een koopgoot voor terug gekregen. Tegelijkertijd beseft men dat dit allemaal niet in verhouding is, een disproportionele situatie die we even in gedachten moeten houden.

Een onmogelijke liefde is leuk, maar niet als het alleen maar daarover gaat. Kijk naar Westside story, scenario Ernest Lehman. Twee new yorkse gangs bestrijden elkaar, de uitzichtloosheid van het bestaan, de enige uitweg is de de onmogelijke liefde die opbloeit als een madeliefje in een scheur in het asfalt. Uiteindelijk gaan ze eraan kapot, nothing changes really! Hier leren we van dat er een zekere urgentie in een verhaal moet zitten denk ik, a slice of live. Een sprankje hoop en dan de desillusie. Ernest Lehman wilde de kijker een spiegel voorhouden en dat is zeker gelukt.

Het bombardement begint in het heden. De bejaarde vincent kijkt naar journaalbeelden over de vondst van een bom. Via "Jack the explaner" worden we teruggeleid nar Rotterdam mei 1940. Tis een manier van exposé natuurlijk, maar niet een fraaie. We weten nu meteen dat Vincent gespeeld door Jan Smit het gaat overleven! Consequentie zijn liefde gaat het niet overleven, want zo gaat dat in dit genre. Vincent zegt dat het allemaal vreselijk was, maar dat hij het zo over zou willen doen als dat zou betekenen dat hij haar weer zou ontmoeten. Volgens Ate is één van de thema's van het bombardement; zelfopoffering. Dat zal dan geen betrekking hebben op het begin. Maar ok, voor Vincent is dit het belangrijkste moment in het verhaal; de ontmoeting met Eva. Als dat zo is dan willen we dit ook graag zien, dit is de basis van het verhaal, het moet de plot  op gang helpen. Niets is belangrijker dan dat.

Vincent legt voor het allereerst in dit verhaal een lodderig oog op Eva.

Bovenstaand shot, de titels lopen nog, Jan Smit ziet voor het eerst zijn nieuwe geliefde. Jack the explaner is hier nogal lyrisch over, ik denk eerst dat ze de verkeerde geluidslaag gebruikt hebben. De verveelde, ongeïnteresseerde  blik in de ogen van Jan is hiermee niet bepaald in overeenstemming. Geen madeliefje dat groeit in een scheur in het asfalt en geen blikseminslag of iets wat wijst op een plots ontluikende liefde. Ik realiseer mij ineens dat dit een soort counteraction is, bijvoorbeeld een liefdesscène met op de achtergrond een aquarium met piranha's. Een tegengestelde actie die daardoor de nadruk legt op datgene wat in eerste instantie wordt bedoeld. We zijn nog steeds op zoek naar de bedoelingen van Ate. Ik denk weer terug aan de disproportionele situatie waarin een stadscentrum wordt gebombardeerd om een ontluikende liefdesrelatie mogelijk te maken. Ineens begrijp ik de diepere bedoeling van het bombardement. Fuck Jan Smit, fuck Rotterdam, daar gaat het helemaal niet om! Het is die geschifte samenleving waar het hier om gaat, de hysterie waarmee iedereen zich stort op deze film, de gefacebookte waanzin, de disproportionele samenleving. De blindheid van al die mensen die niet in de gaten hebben dat ze er door Ate en Paul worden ingelegd. Het bombardement is in feite een grote spiegel waarin onbegrijpelijke asynchroniteiten aan elkaar geregen worden. In dit opzicht is het natuurlijk een briljante film, toch jammer dat niemand dat begrepen heeft.